Lenf Ödem Tedavisi
LENFÖDEM NEDİR?
Lenfatik dolaşımın doğuştan veya sonradan gelişen nedenlerle bozulması sonucu, proteinden zengin sıvının birikimi olarak tanımlanabilir. Örneğin, meme kanseri cerrahisi sonrası koltuk altı lenf bezlerinin çıkarılması sonucunda ortaya çıkan en sıkıntı verici komplikasyonlardan biridir. Koltuk altı lenf akımının engellenmesi sonucu kolda şişme, rahatsızlık hissi ve ağrıya neden olur.
LENFÖDEM NEDEN OLUR?
Meme cerrahisi sonrası lenfödem gelişme sıklığı yaklaşık olarak %25’tir. Lenfödem, herhangi bir kanser tipinde, cerrahi veya radyoterapi (ışın tedavisi) sonrası gelişebilir. Ancak özellikle meme, prostat ve alt karın bölge kanserleri sonrası gelişir. Cerrahi ne kadar büyük olursa, koltuk altından çıkarılan lenf bezi sayısı ne kadar artarsa ve cerrahi sonrası radyoterapi uygulanmışsa lenfödem riski o kadar artmaktadır. Kola darbe, sıyrık-kesik, böcek ısırığı ve infeksiyon gibi küçük yaralanmalar lenfödeme neden olabilir.
NE ZAMAN GELİŞİR?
* Cerrahiden hemen sonra hafif şişlik görülebilir. Şişlik hızlı bir şekilde iyileşir.
* Cerrahi-radyoterapiden 6-8 hafta sonra gelişen tip, daha yavaş iyileşir.
* En yaygın olan, aylar ya da yıllar içinde yavaş gelişen tiptir.
Lenf bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması risk artışına neden olur. Unutulmaması gereken nokta; koltuk altı bezinden yapılan biyopsi (sentinel nod biyopsi) ile tedavi planlanmış olsa bile şişme riski vardır. Radyoterapi sırasında şişlik olabilir veya olan şişlik artabilir.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Kolda sıkışma ya da dolgunluk hissi, ağrı, ağırlık, karıncalanma, şişlik ve kızarıklık, kol, el ve el bileğinde hareket zorluğu, saat, yüzük ya da bileziğin sıkması, deride gerginlik hissi, buna bağlı sıkıntı ve huzursuzluk.
Yavaş yavaş şiştiğinde ölçüm yapılmadıkça, hasta, hasta yakınları veya doktor tarafından fark edilmeyebilir. Gözle fark edildiğinde çap farkı tedavi edilmesi gereken düzeye gelmiş olabilir.
LENFÖDEM TEDAVİSİ YÖNTEMLERİ
Manuel drenaj yöntemi
Biriken lenf sıvısının vücudun diğer bölgelerine akışını sağlayan özel bir masaj yöntemidir. Lenfödem konusunda uzman fizyoterapistlerce uygulanması gerekir. Uzman olmayan kişilerin lenfödemli hastaya yapacağı diğer masajlar, tedavi etmek bir yana daha büyük zararlar verme riski taşır.
Özel Bandajlama yöntemleri
Lenfödeme özel bandajlarla uygulanan tedavi yöntemidir. Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanı hekimlerce uygulanmalıdır.
Kişiye Özel Egzersizler
Uzman fizyoterapistlerce planlanan her hastaya özel belirlenen egzersizler tedaviyi hızlandırır. Egzersizler yapılırken bandaj olmalıdır. Tedavi sonrasında da hekime danışılarak devam edilen egzersizler koruyucu etkiye sahiptir.
Cilt Bakımı
Cildin esnekliğini korumak, enfeksiyon oluşumunu önlemek, pul pul dökülmelerin önüne geçmek için, cildin kuruması engellenmeli, günde iki defa su bazlı yağsız nemlendirici kremler uygulamalıdır.(aşağıdan yukarı tek yönlü) Kimyasal içeren cilt bakım ürünler ve deterjanlar cilt ile temas ettirilmemelidir.
Bası Giysileri
Diğer tedaviler tamamlandıktan sonra uygun basınçta bası giysisi kullanımına başlanır. Bu giysi şişen kol veya bacağın hacmini azaltır, lenf dolaşımını sağlar.
